Robotisering in horeca als oplossing voor personeelstekort

Nu staan Japanners te boek als gadgetliefhebbers, maar deze robots zijn ook harde noodzaak. Door de snelle vergrijzing in Japan is het personeelstekort daar nog veel nijpender dan hier. Vrijwel geen enkel horecabedrijf kan hier aan genoeg mensen komen. In de hele dienstensector groeit de verkoop van robots hard.

Saori Shibata, die werkt voor het Asia Centre van de Rijksuniversiteit Leiden, onderzocht in hoeverre automatisering een oplossing is voor het personeelsprobleem in Japan. Ze presenteerde de resultaten maandag aan een publiek dat was uitgenodigd door brancheorganisatie Koninklijke Horeca Nederland (KHN).

Jaarlijks 150.000 vacatures

Dat heeft daar wel oor naar, want ook in Nederland hebben horecabedrijven een serieus personeelstekort. De branche heeft bovendien in 2025 bijna 100.000 mensen meer nodig dan nu, zegt KHN-directeur Dirk Beljaarts. Jaarlijks moeten 150.000 vacatures worden ingevuld. En de arbeidsproductiviteit loopt ook nog eens terug.

De onderzoekster trof in Japan nieuwe technologieën aan bij veel restaurants, hotels en cafés. Dat begint met een reserveringssysteem, zodat niemand de telefoon hoeft op te nemen. Een robot brengt gasten naar hun tafel en ook aan het bestellen – via een tablet – komt geen werknemer meer te pas. De gast pakt zelf zijn bord van een transportband of een robotkarretje en laat die ook weer verdwijnen in een gat in de tafel.

De Italiaanse restaurantketen Saizeriya experimenteert er met kunstmatige intelligentie om het aantal gasten te voorspellen met behulp van informatie over telefoons in de omgeving, het weer, andere evenementen en de eigen verkoopgegevens. Op deze inschatting kan de personeelsplanning worden aangepast.

Zelfs in de keuken doet de robotzijn intrede, maar veel stelt dat volgens Shibata niet veel voor. Robots zijn nauwkeuriger in ingrediënten afwegen dan mensen en kunnen prima een hamburger omdraaien. Maar een echte kookrobot, dat vraagt om vaardigheden en creativiteit. De robotchef is voorlopig nog een marginaal verschijnsel.

Shibata ziet genoeg risico’s in de automatisering. Zo kunnen de lonen van lager opgeleid personeel onder druk komen te staan als hun werk door machines kan worden overgenomen. Ook dreigen vakkennis en vaardigheden verloren te gaan. Bovendien kan lang niet iedereen investeren in peperdure robots. De inhuur van buitenlandse werknemers is vaak goedkoper.

De eerste Nederlandse robots

Op bescheiden schaal zijn robots ook al tot Nederlandse horeca doorgedrongen. In sommige Hampshire-hotels verwelkomt de 57 centimeter lange robot Hugo gasten en vertelt hij hen hoe ze met de tram bij het museum kunnen komen. Het Groningse café Mr. Mofongo heeft een robotarm die drankjes inschenkt uit een acht meter hoge likeurenkast achter de bar.

Niet alle aanwezige horecaondernemers zijn ervan overtuigd dat hun gasten al klaar zijn voor de robot. 'Zolang je een keuze geeft hoeft het niet ten koste te gaan van een prettige ervaring', zegt de één. 'Ik houd het graag heel persoonlijk', zegt daarentegen Nico Evers van Hotel Jakarta Amsterdam, waar de bijeenkomst wordt gehouden.

Angst dat de Nederlandse horeca snel overgenomen wordt door robots lijkt voorlopig nog niet nodig. Ook in Japan gaat de ontwikkeling maar langzaam. Van de meer dan tweehonderd robotwerknemers in het Henn-na hotel is de helft alweer de laan uitgestuurd. De apparaten gingen te vaak stuk of ze werden irritant gevonden door de gasten.

Bron: FD, 25 juni 2019
Foto: Bear Cosmetics